Hiç acı bir olay karşısında içinize kapanıp belki de günlerce dünyadan uzaklaştığınız oldu mu?
Örneğin bir yakının vefatı, elim bir hastalık haberi, boşanma vb.
Ya da birdenbire gelişen heyecan verici bir durum karşısında donup kaldığınız, elinizin ayağınızın boşaldığı oldu mu?
Örneğin bir tartışma, bir kazadan ramak kala kurtulma…
Yaşadığınız bu ve benzeri bir şok durumundan silkinip bilişsel, duygusal ve davranışsal olarak normal halinize dönebilmeniz için ne kadar süre gerekti?
Algılanan bir duygusal şok ile normale dönerek tekrar işlevsel olabilmeniz arasında geçen sürenin psikolojik dayanıklılığınızla bağlantılı olduğunu biliyor muydunuz?
Bedenimizi sağlıklı tutmak için spor yaparız, düzgün besleniriz, uykumuza dikkat ederiz.
Bunları yaparız çünkü bedenimiz hastalıklara karşı dirençli olsun, gerektiğinde ağır bir yükü kaldırabilecek gücümüz kuvvetimiz, lazım olduğunda biraz koşabilecek nefesimiz olsun isteriz.
Peki, fiziksel olarak sağlıklı tutmak için gayret ettiğimiz bedenimizin beklenmedik bir anda başımıza gelebilecek duygusal bir zorlukta dahi işlevini sürdürebilmesi için psikolojimizi güçlendirmek mümkün mü?
Türkiye Çalışan Deneyimi Topluluğu olarak Afet Döneminde Çalışan Psikolojisi webinar serimizin psikologlar ile yürüttüğümüz son seansında dün akşam sevgili dostum Klinik Psikolog Aslı Taş Kayabaş ile beraber yıllardır duyduğumuz ancak kıymetini ancak ihtiyaç hasıl olduğunda anladığımız çok önemli bir kavram olan psikolojik dayanıklılığı konuştuk.
Psikolojik dayanıklılık ya da psikolojik yılmazlık olarak dilimize çevrilen resilience kavramının dört bileşenini Aslı şöyle aktardı:
Adanmışlık:
Bu bileşen bize ne uğruna dayanıklı olmamız gerektiğini ifade eden oldukça güçlü bir faktör. Kendimizi adadığımız o güçlü amaç bizim için ne kadar anlamlıysa dayanıklılığımız da bir o kadar artıyor.
Sevdiğimiz birisinin hasta olması halinde birdenbire geliverip her işi halletmemize olanak tanıyan o yüksek enerji adanmışlıkla ilgili.
Ya da deprem zamanı afet bölgesindeki gönüllülerin yemeden, uyumadan, dur durak bilmeden günlerce çalışmasını sağlayan da adanmışlık faktörü.
Anlamlı meşguliyetler olarak özetlediğimiz bu kısım, Klinik Psikolog Cafer Çataloluk’un henüz daha ilk oturumda, depremin yarattığı olumsuz duygu durumundan çıkabilmenin eyleme geçerek mümkün olduğunu ifade eden sözleri ile bire bir örtüştü.
Aslı’dan adanmışlığın ne anlama geldiğini ve kurumların çalışanların psikolojik dayanıklılığını artırabilmeleri için güçlü bir anlam sunmaları gerekliliğini dinlerken Çalışan Deneyiminde 5A Modeli içerisinde yer verdiğimiz Anlam katmanının ne kadar da doğru konumlandırıldığını bir kere daha görüp mutlu olduğumu yeri gelmişken ifade etmek isterim.
Öz Kontrol:
Bu bileşen düşünceyi baskılamadan duygumun farkında olabilmek ve duygumla birlikte gelen davranışları bilinçli olarak kontrol altına alabilmeyi ifade ediyor.
Esneklik:
Aslı’nın “esneyebilirsek kırılmayız” ifadesi aslında bu bileşeni bence çok güzel özetledi.
Hem ikinci oturumda Psikolog Özge Koca ile konuştuğumuz kurumsal esenlik içerisinde hem de üçüncü oturumda Psikolog Ezgi Kadıoğlu Yangın ile konuştuğumuz iş hayatında mental sağlık içerisinde esneklikten detaylı bahsetmiştik.
Aslı ile yaptığımız bu son oturumda tüm konuşulanların bir araya gelmesini oldukça faydalı olduğunu düşünüyorum.
Duygusal Regülasyon:
Yaşadığımız duygunun adını koyarak onu tanımlamamızla birlikte bile aslında duygu durumumuzu kontrol altına almaya başlamış oluyoruz.
Bu noktada psikolojik dayanıklılığın duygusal zekâ ile olan ilişkisine de dikkatinizi çekmek isterim.
Tabi tüm bu bileşenlerin kurumlarda sağlıklı bir şekilde hayata geçebilmesi için Ezgi’nin de altını çizdiği gibi psikolojik olarak güvenli bir kültüre sahip olabilmenin muazzam bir önemli var.
Psikolojik olarak güvenli bir iletişimi, takımdaşlığı, kurum kültürünü de yaşatacak paydaş listesinin başında da liderler geliyor.
Liderleri psikolojik dayanıklılık konusunda nasıl desteklemeliyiz, kurum kültüründe bu bileşenleri nasıl yeşerteceğiz ve çok daha fazlası için sizi oturumu izlemeye / dinlemeye davet ediyorum.
Bundan önceki diğer üç oturumu da kucaklayan ve her bir oturumun anahtar noktalarına yaptığı göndermeler ile şimdiye kadarki konuşmaları birbirine bağlayarak bütünlüğe kavuşturan bu keyifli sohbete ulaşmak için tıklayın.